Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ

«Σήμερα ο κάθε Έλληνας αναρωτάτε κατά πόσο ή μάλλον 

αν ισχύει έστω στο ελάχιστο το θέμα του καταλογισμού 

στην πολιτική λειτουργία της κοινωνίας μας»

Η ποινική ευθύνη ήδη από την κλασική εποχή ήταν ατομική όπως σήμερα.

Ιδιαίτερα ο Αριστοτέλης ασχολήθηκε με το πρόβλημα του καταλογισμού και συστηματοποίησε τη σχετική θεωρία του (διακρίνοντας μεταξύ εκούσιας και ακούσιας συμπεριφοράς και αναλύοντας αυτή τη διάκριση). Αναγκαία προϋπόθεση για να καταλογιστεί η πράξη σε κάποιον αποτελεί το γεγονός πως αυτή πήγασε από τον εσωτερικό κόσμο του δράστη και πραγματοποιήθηκε μετά λόγου , γνώσης και ενσυνείδητα. Αλλά η θεωρία του αυτή δε στηρίζεται στην ύπαρξη ελευθερίας της βούλησης , αλλά σε μια ψυχολογική αιτιότητα απαλλαγμένη από κάθε μεταφορική χροιά.

 Η νόμιμη άμυνα, η κατάσταση ανάγκης, η προσταγή, αποτελούν λόγους που αίρουν τον άδικο χαρακτήρα της πράξης. Η ψυχική ασθένεια, η νοητική καθυστέρηση, η παιδική ηλικία, τα βαθιά γηρατειά , είναι λόγοι που αίρουν τον καταλογισμό η το αξιόποινο. Αλλά υπάρχουν και επιβαρυντικές της ποινής περιστάσεις, καθώς και ειδική μεταχείριση ορισμένων κατηγοριών εγκληματιών, ιδιαιτέρα υπότροπων. Έτσι δημιουργήθηκαν οι πρώτες τυπολογίες εγκληματιών με την κατάταξή τους σε κατηγορίες. (πχ από πάθος, ψυχικά ασθενείς, ολιγοφρενείς, από περίσταση, από συνήθεια, υπότροποι κλπ.)

Η ιστορική αναδρομή των εννοιών περί δικαιοσύνης χαρακτηρίζεται στη συνέχεια από την επίδραση του Βυζαντίου, από το Ρωμαϊκό δίκαιο , το εκκλησιαστικό δίκαιο της ανατολής (μέσω της επίδρασης από τους Πατέρες της εκκλησίας) , το κανονικό δίκαιο της δυτικής εκκλησίας (μέσω της Αριστοτελικής επίδρασης στον Θωμά τον Ακινάτη) και στη συνέχεια στο Ευρωπαϊκό ποινικό σύστημα (Αναγέννηση Διαφωτισμός).

Σήμερα ο κάθε Έλληνας αναρωτάτε κατά πόσο ή μάλλον αν ισχύει έστω στο ελάχιστο το θέμα του καταλογισμού στην πολιτική λειτουργία της κοινωνίας μας.