Τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας
το 1821, έμπειροι μαχητές πολεμούν την εξουσία, μιας και ο Οθωνας ήταν για αυτούς
ξένος καταπιεστής. Παράλληλα προικίζουν φτωχά κορίτσια, γίνονται ο φόβος του
τοκογλύφου, χτίζουν εκκλησίες και παίρνουν μέρος σε εθνικούς αγώνες για την
απελευθέρωση νέων εδαφών.οι ομάδες των ληστών είχαν δεσμούς αίματος και συνήθως
ήταν γόνοι πλούσιων οικογενειών.
Υστερα από κάθε
πράξη τους άφηναν ένα είδος προκήρυξης, στο οποίο εξηγούσαν τους λόγους,
τοποθετώντας και την προσωπική σφραγίδα τους. Το κείμενο το αποκαλούσαν
«ψυχοχάρτι»
Στην περιοχή του
Σουνίου στη δεκαετία του 1870, διαφέντευε ο αρχιληστής Κίτσος.
Η απαγωγή ενός
Γάλλου υπολοχαγού ανέδειξε τον λήσταρχο νταβέλη σε λαϊκό ήρωα.
H πρώτη και
μεγαλύτερη ληστεία χρηματαποστολής στην Eλλάδα διαπράχτηκε από τους αδελφούς
Γιάννη και Θύμιο Pέτζο, τους Pετζαίους στις 13 Iουνίου 1926. Oι δύο λήσταρχοι
έστησαν ενέδρα στον δρόμο Πρέβεζας–Iωαννίνων. Στόχος ήταν το αυτοκίνητο, που
μετέφερε 15.000.000 δραχμές της Eθνικής Tράπεζας. Για να πάρουν αυτό το
τεράστιο για την εποχή ποσό, σκότωσαν εφτά ανθρώπους. Περιπλανήθηκαν στην
Aλβανία, τη Σερβία και τη Pουμανία για να εγκατασταθούν τελικά στη Bάρνα της
Bουλγαρίας. Oμως εντοπίστηκαν και συνελήφθησαν.
«Πολλαί ληστοσυμμορίαι ανεφάνησαν κατά το διάστημα τούτο,
τουρκικαί και ελληνικαί, ών αι διασημότεραι αι του Καρά Αλή και Πατσιούρα
(τουρκικαί εξοντωθείσαι ήδη) και αι του Φώτη Γιανκούλα και Θωμά Γκαντάρα
(ελληνικαί). Αλλ’ εκ τούτων η μάλλον διαβόητος υπήρξεν η του Θ. Γκαντάρα»
Θωμάς Γκαντάρας
Ο "Σωτήρας τών
Φτωχών"
Ο βιασμός της γυναίκας
του από τσιφλικά έβγαλε στο κλαρί τον Θωμά Γκαντάρα, επικαλούμενο και "Μαύρος
Λήσταρχος". Καταγόταν από την Άκρη Ελασσόνος και με τον Γεώργιο Βελώνη,
έχοντας λιποτακτήσει απ’ τον στρατό πιάστηκαν στις 21 Ιουλίου 1919 όπου το
στρατοδικείο της Λάρισας τους επέβαλε ποινή κάθειρξης 14 ετών. Στις 21
Νοεμβρίου 1921 ο Θωμάς Γκαντάρας δραπέτευσε από τις φυλακές της Λάρισας και ένα
χρόνο αργότερα το κεφάλι του επικηρύχθηκε.
Ο διαληφθείς λήσταρχος Γκαντάρας, παρά την άλλην αυτού
αγριότητα, είχέ τι το εξαιρετικόν δι’ ένα ληστήν: ελήστευε μόνον τους λίαν
πλουσίους και δι’ αυτών ευηργέτει τους πτωχούς. Επροίκιζε λέγουσι και πτωχά
κοράσια. Επίσης εξηνάγκαζε τους έχοντας τας αποθήκας πλήρεις σίτου να δίδωσι
και εις τους μη έχοντας, ως και τους έχοντας άφθονα αιγοπρόβατα να δίδωσι και
εις τους μηδέν έχοντας και τοιουτοτρόπως είχεν εξησφαλισμένην την εύνοιαν του
πλείστου των λαϊκών τάξεων της περιοχής του…» (απόσπασμα επιστολής Νικηφόρου
Ζαβορδινού προς Πατριαρχείο).
Ένα βράδυ, ο
επικηρυγμένος Γκαντάρας φόρεσε τη φουστανέλα και τα ασημένια τσαπράζια του και
πήγε κρυφά στο σπίτι του περίφημου Τρικαλινού φωτογράφου Αθανάσιου Μάνθου.
Κατέβηκε αθόρυβα απ’ τη σκεπή, μπήκε και ξύπνησε τον Μάνθο για να πάει να τον
φωτογραφήσει μαζί με την ληστοσυμμορία του, επειδή καταλάβαινε πως το τέλος
τους πλησίαζε.
Ο φωτογράφος των
Τρικάλων Α. Μάνθος
έπαιρνε νύχτα τα
στενά γυρνώντας σπίτι του
τους γάμους θα
σκεφτότανε αλλά και τους θανάτους
που εκράτησε
παντοτινά στο ακριβό χαρτί
Μα πιο πολύ θυμότανε
το βράδυ του Αυγούστου
που πόρτες έκλεισε
βαριά, έλυσε τα σκυλιά
κλέφτης μην έρθει κι
έπεσε για του δικαίου τον ύπνο
κλέφτης μην έρθει κι
έπεσε όπως κάθε φορά
Μήτε που άκουσε
σκυλί, θυρόφυλλο να τρίζει
και απ' το φεγγίτη
της σκεπής τον είδε να γλιστρά
από την άκρη
Άγγελος, στα δόντια το μαχαίρι
Άγγελος, Εξάγγελος,
μας ήρθε από μακριά
…
Ο Θωμάς Γκαντάρας
σκοτώθηκε στις 5 Αυγούστου 1923.
Σκοτώθηκε στην θέση
Οξιά της Δεσκάτης Γρεβενών, κοντά στο Μαυρέλι, από τον μαυρελίτη κυνηγό Γεώργιο
Σιακαβάρα, ο οποίος συμμετείχε στο απόσπασμα που τον καταδίωκε. Το κεφάλι του
Γκαντάρα κόπηκε, μεταφέρθηκε στο Γερακάρι και κατόπιν εκτέθηκε σε κοινή θέα
στην Καλαμπάκα στις 6 Αυγούστου 1923, για παραδειγματισμό.
"Αντε σέ κλιέν
τά δέντρα όλα βρέ Γκαντάρα σέ κλιέν και τά κλαριά"...
Από τά ομορφότερα
δημοτικά τραγούδια πού γράφτηκαν γιά τον Λήσταρχο πού γιά τούς χωρικούς της
Ελασσόνας ήταν κάτι σάν "Σωτήρας τών Φτωχών"
Ούτος, εκ
Μπισιριτσάς επαρχίας Ελασσώνος καταγόμενος μετήλθεν μεν και άλλοτε τον
ληστρικόν βίον, αλλά το 1919 προσκυνήσας, συνελήφθη και αύθις υπό των Αρχών και
κατεδικάσθη εις ισόβια δεσμά εγκλεισθείς εις τας φυλακάς Λαρίσης. Δυστυχώς όμως
αποδράς των φυλακών μετ’ ου πολύ, ετράπη ακολούθως ανά τα όρη και τα δάση ένθα
συναθροίσας περί εαυτόν 5-10 ομοϊδεάτας εκ των περί την πατρίδα του χωρίων και
δη του Λουτρού και της Λουζιανής, εσχημάτισε την φοβερωτέραν ληστοσυμμορίαν,
απειλών τους πάντας και τα πάντα και αυτοτιτλοφορούμενος «βασιλεύς των ορέων»,
τουθ’ όπερ επανελάμωανε μετά της υπογραφής του εις όλας τας οπουδήποτε
στελλομένας επιστολάς του προς φορολογίαν: «Θωμάς Γκαντάρας, βασιλεύς των
ορέων».
Φοβερός ιδίως ήτο
κατά των τυχόν προδιδόντων ή τολμώντων ν’ αντισταθώσιν αυτώ οπωσδήποτε…
Σχετικά βίντεο
Εκτενές απόσπασμα 47
min από την εκπομπή της ΕΤ3 ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ με θέμα "ΛΗΣΤΗΣ
ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ", που προβλήθηκε την Κυριακή 10 Μαρτίου 2013.
Η παρουσίαση του
προγράμματος, σύμφωνα με το σχετικό δελτίο τύπου της ΕΤ3 είχε και εξής:
ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ:
"ΛΗΣΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ"
Λήσταρχος Γιαγκούλας
Λήσταρχος Γιαγκούλας
προς αρχηγό χωροφυλακής:
«Τι πιέζεις τους
εργατικούς ανθρώπους βρε κωλογαλονάδες γαμώ τ’ αστέρια σας»
Η επιστολή του
Γιαγκούλα στον αρχηχό της χωροφυλακής
Ο λήσταρχος
Γιαγκούλας ή «βασιλιάς των ορέων» έχει στο ενεργητικό του πολλούς φόνους αλλά
και πολλές αγαθοεργίες. Όπως σχεδόν όλοι οι λήσταρχοι πίστευε ότι διορθώνει τις
αδικίες, ότι τιμωρεί την εξουσία, τους προδότες και συγχρόνως βοηθά τους
φτωχούς και αδικημένους. Ο Γιαγκούλας ξεχώρισε για πολλούς λόγους. Ένας από
αυτούς ήταν το θράσος του απέναντι στις διωκτικές αρχές. Κατά τη διάρκεια της
«καριέρας» του δεν ήταν λίγες οι φορές που εξευτέλισε τη χωροφυλακή. Η πρώτη
μεγάλη προσβολή ήταν όταν ο Γιαγκούλας απέδρασε σιδηροδέσμιος, μέσα από το
τρένο που τον μετέφερε στο Γκεντί Κουλέ στη Θεσσαλονίκη για να εκτίσει την
ποινή του. Οι αρχές τον είχαν συλλάβει λίγο νωρίτερα, αλλά ο Γιαγκούλας
κατάφερε να ξεγλιστρήσει μέσα από τα χέρια των χωροφυλάκων και να καμαρώνει για
τον άθλο του. Η κινηματογραφική απόδραση του Γιαγκούλα έγινε θέμα στον τύπο της
εποχής που έγραφε, ότι ο ληστής ξεγέλασε τους φύλακες. Τους έβαλε να πιουν
κρασί, έκανε τον κοιμισμένο και όταν αυτοί αποκοιμήθηκαν ζαλισμένοι, εκείνος
πήδηξε έξω από το τρένο. Οι αλυσίδες στα χέρια και στα πόδια δεν κατάφεραν να
τον σταματήσουν.
Ο λήσταρχος που
αγαπούσε την καλή ζωή Λέγεται ότι ο Γιαγκούλας ήταν ένας όμορφος άντρας που
γοήτευε τις γυναίκες και του άρεσε η «καλή ζωή». Ήθελε πάντα να εντυπωσιάζει,
να κλέβει την παράσταση και να συμμετέχει σε κοσμικά δρώμενα, όσο μπορεί να
συμμετέχει ένας ληστής. Επειδή ήταν επικηρυγμένος με σημαντικό ποσό και οι αρχές
τον αναζητούσαν μανιωδώς, ο Γιαγκούλας συχνά μεταμφιεζόταν προκειμένου να
μπορεί να κυκλοφορεί σε δημόσιους χώρους όπως οι αγαπημένες του ταβέρνες.
Πολλές φορές ο ληστής συνδύαζε το φαγητό με τη «διασκέδαση» και το υψηλό ρίσκο.
Μεταμφιεζόταν και πήγαινε να δειπνήσει ακριβώς δίπλα στα αποσπάσματα που τον
κυνηγούσαν. Καθώς έτρωγε άκουγε τους χωροφύλακες να καταστρώνουν τα σχέδια για
τη σύλληψη του. Μια φορά μάλιστα ο Γιαγκούλας φεύγοντας από το εστιατόριο άφησε
κάτω από το πιάτο του ένα χαρτάκι που έγραφε «βασιλεύς των Ορέων, Γιαγκούλας»
κι έφυγε.
Όταν ο εστιάτορας το βρήκε και το έδειξε στους κυνηγούς, εκείνοι
έγιναν έξαλλοι. Έτρωγαν δίπλα στο θήραμά τους, που δημόσια τους χλεύαζε και
τους γελοιοποιούσε.
Η επιστολή του
Γιαγκούλα Κατά τη διάρκεια της αναζήτησης του Γιαγκούλα από τις αρχές έφτασαν
στα αφτιά του ληστή φήμες ότι οι χωροφύλακες κακομεταχειρίστηκαν κάποιους
χωρικούς. Πρακτική που ήταν συνηθέστατη κατά την καταδίωξη ληστών. Ο «βασιλιάς
των ορέων» εξοργίστηκε και έστειλε στον αρχηγό της χωροφυλακής μια επιστολή,
όπου σε αρκετά κατανοητά ελληνικά του εξηγούσε γιατί κανένας βοσκός δεν
επρόκειτο να τον προδώσει. Με το γνωστό του θράσος μάλιστα τον απειλούσε και
τον έλεγε άνανδρο. Η επιστολή ήταν η εξής: «Τί πιέζεις τους εργατικούς
ανθρώπους και τους κτηνοτρόφους αφού βρε κωλογαλονάδες γαμώ τ’ αστέρια σας και
όλη την οικογένειά σας, αφού σας στέλλω είδηση όπου περνώ και δεν έρχεστε να
πολεμήσωμε. Τί φταίγει ο κόσμος ο εργατικός και τους κακοπιέζεις; Έλα εσύ ρε
αρχίδι και γίνε τσομπάνος και αν θέλης πρόδωσέ με.
Την μίαν την βραδυάν θα με
προδώσεις, την άλλη την βραδυάν θα σε κόψω σαν τ’ αρνάκι. Από σήμερα και
εντεύθεν να ξεύρης εάν κακοποιήσεις τους ανθρώπους θα σε κάνωμε στρατοκαρτέρια
και θα σε πελεκήσωμε με τα σπαθιά μας. Τ’ άντερα σου θα σου τα κάνωμε κοκορέτσι
και θα σου τα δώσουμε να τα φας. Κι αυτή τη στιγμή σε καλούμε να έλθης βρε
αρχίδι να έλθης να πολεμήσωμε εδώ απάνω εις τον άγιον Προφήτην Ηλίαν, ΦΩΤΗΣ
ΓΙΑΓΚΟΥΛΑΣ Δεν είναι βέβαιο ότι ο αρχηγός φοβήθηκε, αλλά οπωσδήποτε έπιασε το
νόημα.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι το κομμένο κεφάλι του Γιαγκούλα, από τη
χωροφυλακή που χλεύαζε, βρίσκεται στο εγκληματολογικό μουσείο στην Αθήνα...
…
Διαβάστε όλο το
άρθρο:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου