«Πολιτιστικά ασκεπής και άκεντρος»

Σε μια μικρή πόλη κάπου στην Ασία υπάρχει αυτό το πανέμορφο κτίριο, το οποίο χρησιμοποιείται για τις πρόβες των νεαρών σπουδαστών, μουσικών. Για τις πρόβες ε , όχι για εκδηλώσεις πάντως είδους. Από τον άρτιο σχεδιασμό του την αισθητική του και την πρωτοτυπία του ο καθένας συμπεραίνει τη μεγάλη σημασία και αγάπη που τρέφουν για την πολιτιστική τους παιδεία οι κάτοικοι της πόλης. Το βλέπω «πεινασμένος» αλλά και με θαυμασμό.  Όταν σκέπτομαι μάλιστα την δική μας κατάσταση αισθάνομαι λύπη και αγανάκτηση για την ύβρη προς το παρελθόν, την απραξία του παρόντος και φυσικά το χαμένο έδαφος για το μέλλον. Συνεχή σφάλματα, αμέλειες και αντιπαλότητες στέκονται σαν φάντασμα πίσω από τα σχέδια για την ουσιαστική δημιουργία ενός «πνευματικού» επιτελείου που δεν θα αναπαράγει ως γελοίος μίμος οτιδήποτε φαντάζει διεθνώς, αλλά θα δημιουργεί προϋποθέσεις συγκερασμού των νέων τάσεων με την βαθιά πολιτιστική μας παράδοση.

Άλλωστε, η βαθιά εσωτερική, υπό αισθητικούς όρους,  αναζήτηση του δημιουργού  αντανακλά  και την αδιάσπαστη ενότητα  της ψυχικής και πνευματικής έκφρασης.  Μέσα από τον ΛΟΓΟ, ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ.

Αυτές  οι τρεις πραγματικότητες – κατακτήσεις της πολύχυμης κλασικής Ελλάδας –  λειτουργούν  υπερατομικά ως ιδέες για την εξέλιξη του πολιτισμού. Και δεν θα έπρεπε να φοβόμαστε  ούτε τον στείρο ελληνοκεντρισμό ούτε την κοσμοπολίτικη  προοδοπληξία.  Γιατί ο Palladio δεν απέλειψε τον Ικτίνο, ούτε ο Schakespeare  τους αρχαίους τραγωδούς της Ελλάδας. Αντίθετα το κοινό πνεύμα της τέχνης, είναι αυτό που ονειρεύτηκε ο Πλάτων ως το Ωραίο , που παρακινεί με όλες τις μορφές του,  τον άνθρωπο να βιώσει κάποτε μια πολιτεία μικρών θεών  επί  γης. Όταν αγνοείς αυτές τις αξίες δεν μπορείς να πείσεις τους άλλους για την δημοκρατία σου, απλά προσπαθείς να την επιβάλλεις. Πρόκειται για τερατώδη αλαζονεία που είχε προβλέψει ο Θουκυδίδης, πριν από 2.500 χρόνια: «γιγνόμενα μεν και αεί εσόμενα έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων η» (οι πόλεμοι και οι διαμάχες θα επανέρχονται όσο ο άνθρωπος δεν αλλάζει).…

 Αυτό που είναι σίγουρο, αυτό που αισθάνομαι από έφηβος με αγάπη προς όλες τις μορφές της τέχνης έχει μετατραπεί σήμερα σε πόνο και οργή, γιατί ποτέ δεν ένοιωσα «οικεία» στο χώρο που μεγάλωσα και τώρα νοιώθω ακόμη ασκεπής, ως φιλοξενούμενος, ως τουρίστας , ως γραφικός πολλές φορές, σε μια χώρα , άκεντρη από στοιχειώδεις υποδομές για την καλλιτεχνική έκφραση και  με τυχοδιώκτες  κυβερνητικούς επιτελείς που απροκάλυπτα δηλώνουν την υποτέλειά τους  με την γλοιώδη ξενομανία στις διεθνείς φάμπρικες που κινούν μέσω της οικονομίας και τα νήματα του παγκόσμιου πολιτισμού. Και φυσικά το μεγάλο πρόβλημα που αφορά την ελληνική πραγματικότητα  είναι η μεταφορά-όπως και σε όλους τους τομείς άλλωστε- έτοιμων τεχνοτροπιών και μοντέλων που δεν μπορούν να ωριμάσουν και να βλαστήσουν σε μια χώρα που έχει γεννήσει τον πολιτισμό. Μια χώρα που η εκπαίδευση που προσφέρει , επίμονα και εξόφθαλμα γυρίζει την πλάτη της στο μεγαλείο της γλώσσας της και στην λόγια ελληνική μουσική. Που δεν έχει χώρο για τον Γιαννούλη Χαλεπά για το  θεριό της παγκόσμιας λογοτεχνίας Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, τον Σκαλκώτα, τον Ιαν Ξενάκη που μέσω της  Πολυαγώγιας δημιούργησε μια εκπληκτική σύνθεση «ηχητικών μαζών», «συμπάντων» και «γαλαξιών», που θεωρεί περιττή την ουσιαστική διδασκαλία για τα κινήματα και τα  εικαστικά ρεύματα. Η έλλειψη αυτής της ουσιαστικής προπαιδείας είναι που διαμορφώνει μίμους δημιουργούς και ηλιθίους θεατές, γκρκλίζοντες και λατινογραφούντες Ραμαπίθηκους που αρκούνται στην ικανότητα να στέκονται όρθιοι, ως χειροκροτητές. Και όπως τόνιζε ο Κάρολος Κουν για την παιδεία:

«Δεν κάνουμε θέατρο για το θέατρο. 

Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. 

Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, 

το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί 

να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, 

ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός
 στον τόπο μας...»                                      

…

Αυτή η καταραμένη απραξία και η ιεράρχηση του πολιτισμού στο τελευταίο σκαλοπάτι των επιλογών η «Γκλαμουριά και η Αίγλη», έχει βρει τώρα και το επιπλέον άλλοθι της οικονομικής κρίσης. Καλές παραστάσεις για το καλοκαίρι λοιπόν… ας ξεσκάσει ο κόσμος, ας χειροκροτήσει και οι προύχοντες ας πάρουν τα μικρόφωνα να διαλαλήσουν και μηνύματα πολιτισμού… τι παπαγαλία, τι ανεργία, τι ψυχαγωγία τι ψυχο-κτονία…

schooltime.gr

Γράφει: Ο Θανάσης Πάνου

video