"Συνειρμοί άνευ διδασκάλου" Σάκης Παπαδημητρίου

Sakis Papadimitriou - Musician/Writer

Από τα οκτασέλιδα του Μπιλιέτου 53 (Συνειρμοί άνευ διδασκάλου) και 4 (Επιδερμικά ερεθίσματα)

 Στο κέλυφος του CD player το Bohemia After Dark. Ο ντράμερ Kenny Clarke και η δυναμική παρέα των εκλεπτυσμένων σολίστ. Αργά τη νύχτα στο Café Bohemia, Greenwich Village, Νέα Υόρκη. Η Αυστηρή σχολή του hard bop και το κομμάτι του μπασίστα Oscar Pettiford να ξετυλίγεται με ανοδική πορεία. Θέμα κινηματογραφικό της δεκαετίας του ΄50, κατάλληλο για ατμόσφαιρα ασπρόμαυρου φιλμ νουάρ, όπως ήταν άλλωστε η ζωή και η τέχνη. Η νύχτα είναι μπροστά μας, η ένταση πρέπει να συνεχιστεί, τάσεις επιστροφής στο φως δεν χειροκροτούνται. Σόλο στη σειρά: του τρομπετίστα Donald Byrd, του σαξοφωνίστα  Julian "Cannonball" Adderley, του πιανίστα Horace Silver, του μπασίστα Paul Chambers. Ηχογράφηση 26 Ιουνίου 1955.

Η μουσική και οι λέξεις. Από το τζαζ κλαμπ bohemia στους θαμώνες bohemians, στους μποέμ, όπως λέμε, εκ του Γαλλικού Boheme. Τα λεξικά μας γνωστοποιούν ότι μποέμ είναι ο «γύφτος από τη Βοημία». Και επειδή αυτό δεν μας καλύπτει, ερευνώντας εξακριβώνουμε ότι μποέμ είναι και ο «αδιάφορος και ο αδύναμος να φροντίσει για το αύριο» καθώς επίσης, εδώ βρίσκεται το ενδιαφέρον και «ο καλλιτέχνης ή λόγιος που ζει φτωχικά αλλά ξέγνοιαστα». Έτσι μάλιστα. Και όμως τα χαλνάει το περίφημο λεξικό Penguin. Στο λήμμα bohemian διαβάζουμε τα γνωστά περί αθιγγάνων και η ερμηνεία καταλήγει στη λέξη «ντερμπεντέρης». Ποια είναι η επόμενη κίνηση; το λήμμα ντερμπεντέρη, τουρκιστί derbeder (=αλήτης) «ανοιχτόκαρδος, λεβέντης». Τώρα μπερδευτήκαμε για τα καλά. Δεν βγαίνει άκρη. Πως ο λόγιος γίνεται συνώνυμος με τον αλήτη; Για ποιο λόγο ο αδιάφορος ταυτίζεται με τον ανοιχτόκαρδο και ο ξένοιαστος με τον λεβέντη;

Ευτυχώς ο Kenny Clarke εξακολουθεί να κινεί χέρια και πόδια έμπροσθεν των ντραμς και το θέμα επανέρχεται στριφογυριστό για να δώσει τροφή στην ανησυχία των νυχτόβιων μπαρόβιων και στις συζητήσεις για την αντιφατικότητα των εγκυκλοπαιδικών ορισμών.

Ας ακούσουμε άλλη μια φορά το κομμάτι. Κανείς δεν μας εμποδίζει να το χαρούμε όσες φορές θέλουμε.

Bohemia After Dark κατ΄ιδίαν με όλες τις ιστορίες και τους συνειρμούς.

Σάκης Παπαδημητρίου

Με την τελευταία αυτή παρότρυνση των συνειρμών σε ατμόσφαιρα ασπρόμαυρου φιλμ νουάρ, όπως άλλωστε επισημαίνει ο Σάκης Παπαδημητρίου ότι είναι η ζωή και η τέχνη, εισήλθαν στο σκηνικό και οι ποιητικές μου «βιολέτες» δια της μεθόδου της προσωπικής ορθοπεταλιάς.

Θανάσης Πάνου

 "Kenny Clark / Bohemia After Dark"

Nat Adderley (cor), Donald Byrd (tp), Julian "Cannonball" Adderley (as), Jerome Richardson (ts,fl), Horace Silver (p), Paul Chambers (b), Kenny Clarke (ds)

Album："Kenny Clark / Bohemia After Dark"

Recorded：June 28,1955

video poetry

Ο ερωτισμός 

εγγράφεται στην επιδερμίδα.

…η επιδερμίδα προηγείται άνευ σημαντικών αντιπάλων-η γεύση, ως γνωστόν, επαφίεται στην επαφή-οι άλλες τρεις αισθήσεις δεν αποτελούν αυτόνομες οντότητες-μήπως εμποδίζονται από κάποιο ανάλογο όριο, όπως το δέρμα και δεν μπορούν να προσδιορίσουν επακριβώς την περιοχή της δράσης τους; -δεν οργανώθηκαν ως κράτος εν κράτει-δεν διατηρούν λημέρια-είναι εξαρτώμενες και καλά θα κάνουν να μην το λησμονούν.

κανονικά θα έπρεπε να είχε ήδη καθιερωθεί, δια της εμπειρικής οδού, εννοείται και όχι με νομοθετικά διατάγματα, το «τεστ επιδερμίδας», (ή έστω να λαμβάνεται σοβαρώς υπόψιν), πριν αποφασίσουν δύο άνθρωποι να αποτελέσουν ερωτικό ζευγάρι-ίσως μειωνόταν ο κίνδυνος ενός επερχόμενου κορεσμού στο άμεσο μέλλον ή πολλαπλασιασμού των ερωτηματικών, αν και τελικά η συνήθεια τα σαρώνει όλα-ούτως ή άλλως ουδεμία εγγύηση προσφέρεται-ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του.

Σάκης Παπαδημητρίου ΕΠΙΔΕΡΜΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ

-απόσπασμα-

(Το οκτασέλιδο του μπιλιέτου 4)

…

Ασπρόμαυρες εικόνες τρεμοπαίζουν στην οθόνη της τηλεόρασης. Ο Χρουστσόφ στην Κίνα το 1958 και η ιστορική στιγμή της διπλωματικής γκάφας πλησιάζει. Χαριεντιζόμενος, αποκαλεί το σύντροφο Μάο «παλιά γαλότσα» αλλά ατυχώς για αυτόν η μετάφραση εις την κινεζικήν αποδίδει την έκφραση ως «παλιά μπότα». Ουδέν μεμπτόν, θα μπορούσε να πει κανείς. Ναι, αλλά στην εικονοπλαστική αυτή γλώσσα «παλιά μπότα» σημαίνει πόρνη! 

Όπως φαίνεται, από τότε εμφανίζονται οι πρώτοι τριγμοί στις σχέσεις των δύο κομμουνιστικών μεγαθηρίων.

"...Συμβαίνει συχνά

να μην καταλαβαίνουμε τα λόγια από τα τραγούδια.

Είτε γιατί η γλώσσα μας είναι άγνωστη

είτε γιατί δε βγαίνει άκρη από την προφορά

και την εκφραστικότητα του ερμηνευτή.

Παράλληλα με τις όποιες τεχνολογικές καινοτομίες,

λέμε ότι αξίζει ακόμη η κατ΄ιδίαν ανάγνωση

και γι΄αυτό ξεκολλούμε τους στίχους

από τα φυλλάδια και τα οπισθόφυλλα" 

** Σάκης Παπαδημητρίου ***

Γεννήθηκε στην Καβάλα και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Πρωτοπαρουσιάστηκε το 1960 από το περιοδικό Διαγώνιος με πεζογραφήματα και μελέτες για την μουσική. Την ίδια εποχή αρχίζουν οι εμφανίσεις του με μικρά συγκροτήματα τζάζ καθώς και ομιλίες ή σεμινάρια για την τζάζ και την σύγχρονη μουσική. Το 1963 εκδίδεται το βιβλίο του «Εισαγωγή στην τζάζ» και ακολουθούν άλλα βιβλία με δοκίμια, πεζά, ποιήματα και μελέτες.

΄Εχει συνθέσει μουσική για θεατρικές παραστάσεις και πολυσύνθετες εκδηλώσεις όπου η μουσική συνδυάζεται με την λογοτεχνία, τον χορό, το video, την ζωγραφική.

Από το 1989 ασχολείται με την σχέση βωβού κινηματογράφου και μουσικής επί σκηνής.

΄Εχει επενδύσει μουσικά πάνω από είκοσι ταινίες.

Με την Γεωργία Συλλαίου, από το 1995, έχουν παρουσιάσει πάνω από δέκα διαφορετικές παραστάσεις με άξονα τα αριστουργήματα του βωβού κινηματογράφου και τα πρωτοποριακά κινήματα του Μεσοπολέμου.

Εμφανίσεις σόλο πιάνο ή με διάφορα σχήματα σε πολλά ευρωπαϊκά και διεθνή φεστιβάλ. ( Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Βέλγιο, Γερμανία, Αυστρία, Σερβία, Σλοβενία, Αίγυπτος, Μεξικό, Κίνα)

Συνεργασίες σε δίσκους με τον Φλώρο Φλωρίδη, Günter Sommer, Daunik Lazro, Carlos Zingaro, Jean Bolcato, Γεωργία Συλλαίου και Γεώργιος Bandoek Αποστολάκης.

Επίσης συνεργασίες με γνωστούς μουσικούς της διεθνούς σκηνής: André Jaume, Joe McPhee, Glen Velez, Gianni Gebbia, Vittorino Curci, Roberto Ottaviano, Marcello Magliocchi, Gianni Lenoci κ.α.

΄Εχουν εκδοθεί συνολικά δεκαεπτά προσωπικοί δίσκοι του και εικοσιτρία βιβλία. Υπεύθυνος ύλης των περιοδικών TZAZ και σύν και πλήν και ειδικός συνεργάτης του μηνιαίου περιοδικού jazz&τζαζ.

Επίσης συνεργάτης πολλών περιοδικών κατά διαστήματα: Διαγώνιος, ΄Ηχος &HiFi, Οικοτοπία, Ιδεοδρόμιο, Το Δέντρο, Ενεκεν κ.α.

Λογοτεχνικά και μουσικά κείμενά του, περιλαμβάνονται σε πολλές ελληνικές και ξένες ανθολογίες και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ολλανδικά, ιταλικά και ρουμανικά.

Ραδιοφωνικές εκπομπές στην ΕΡΤ Θεσσαλονίκης 1975 - 2006 και στο Τρίτο Πρόγραμμα, 1983 – 1995 και 2003 - 2010.

2005 - 2007 δίδαξε στο Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Βιβλία

•    Εισαγωγή στην τζαζ, Διαγώνιος 1963

•    Το δωμάτιο, Διαγώνιος 1965

•    Σκέψεις για τη σύγχρονη μουσική, Διαγώνιος 1968

•    Το ασανσέρ, Διαγώνιος 1969

•    The Lift, Διαγώνιος 1972

•    Θέματα και πρόσωπα της σύγχρονης τζαζ, Διαγώνιος 1974

•    Η παρακαμπτήριος, Διαγώνιος 1975

•    Κωδικοπληκτρονικά, Διαγώνιος 1978

•    Ο πεζογράφος Γέρζυ Κοζίνσκι, σειρά αυτοσχεδιασμός 1979

•    Πεζά 1960-1973, Διαγώνιος 1980

•    Το «άλλο» πιάνο, συν και πλην 1983

•    Χωρίς αναλόγιο, συν και πλην 1984

•    Περίοδος δειγματισμού, Απόπειρα 1989

•    Εισαγωγή στην τζαζ/Σκέψεις για τη σύγχρονη μουσική, University Studio Press 1994

•    Λέοναρντ Μπερνστάιν, University Studio Press 1994

•    Επιδερμικά ερεθίσματα, Το Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου 1995

•    Μικροπαραβιάσεις, Απόπειρα 1998

•    Τζαζ ιστορίες και ανησυχίες, Απόπειρα και 9,58FM 2003

•    Η αναπνοή του αυτοσχεδιαστή, Απόπειρα 2006

•    Συνειρμοί άνευ διδασκάλου, Το Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου 2006

•    Τελευταία προβολή, Μπιλιέτο 2007

•    Η ποίηση των δίσκων, Σαιξπηρικόν, 2014

Δίσκοι

•    Αυτοσχεδιάζοντας στου Μπαράκου, διπλό άλμπουμ με το Φλώρο Φλωρίδη, σειρά αυτοσχεδιασμός 1979

•    Πιανοεπαφές, σόλο, σειρά αυτοσχεδιασμός 1980

•    Piano Plays, σόλο, Leo Records 1983

•    First Move, σόλο, Leo Records 1986

•    Orpheus ’85, με τον Gunter Sommer, Praxis 1987

•    Piano Oracles, σόλο, Leo Records 1989

•    Piano Cellules, σόλο, In Situ 1990, CD

•    Piano Oracles, επανέκδοση 1994, CD

•    Periferia, με τους Daunik Lazro, Carlos Zingaro, Jean Bolcato, In Situ 1995, CD

•    Το Τραγούδι της Lulu, με την Γεωργία Συλλαίου, Περιοδικό Jazz & τζαζ και Ano Kato Records 1996, CD

•    Plus and Minus, με τον Λευτέρη Αγγουριδάκη, Leo Records 1997, CD

•    Ανοιχτές Διαδρομές, με την Γεωργία Συλλαίου, Ano Kato Records 1998, CD

•    Η Μπαλάντα των Πειρατών, με την Γεωργία Συλλαίου, Ankh Productions 2000, CD

•    Nosferatu, με την Γεωργία Συλλαίου και τον Γεώργιο Bandoek Αποστολάκη, Leo Records 2002, CD

•    Αυτοσχεδιάζοντας στου Μπαράκου, j.n.d.re-records, 2002, CD

•    Nosferatu a Monopoli, με τον Gianni Lenoci, την Γεωργία Συλλαίου, τον Μario Volpe κ.α., Ανάκρουσις 2005, διπλό CD

•    Οrthopetalia, με τον Χρήστο Γερμένογλου, defkaz productions, 2008

•    Musica Lontana, σεξτέτο, Leo Records, 2011

\