ΙΕΡΑ ΜΑΝΙΑ (ΔΟΚΙΜΙΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑΣ)

ART & CULTURE CENTER FOR ARTISTIC DEVELOPMEN & CULTURE:

 ΧΑΡΑ ΓΚIΝΝΕΡΟΥΠ-ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ-ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ, ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ-ΠΟΙΗΤΗΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΣ-ΠΟΙΗΤΗΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΑΝΟΣ –ART MANAGER, ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΕΧΝΗΣ, ‘ΑΓΗΣ ΓΥΦΤΟΠΟΥΛΟΣ –ΣΥΝΘΕΤΗΣ-ΣΧΕΔΙΑΣΤΗΣ ΗΧΟΥ, ΣΕΡΓΙΟΣ ΓΚΙΝΝΕΡΟΥΠ-ΖΩΓΡΑΦΟΣ Κ,Α)

 Στις ποιητικές ολονυκτίες» έχουν διαβάσει ανέκδοτη ποίησή τους οι:

ΙΑΣΩΝ ΔΕΠΟΥΝΤΗΣ, ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΛΑΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΜΗΤΡΑΣ, ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ, ΝΑΤΑΣΑ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ, ΕΛΕΝΑ ΝΟΥΣΙΑ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΚΡΕΜΜΥΔΑΣ, ΙΟΥΛΙΤΑ ΙΛΙΟΠΟΥΛΟΥ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΝΤΟΣ, ΧΑΡΑ ΤΖΑΝΗ, ΠΟΛΥΞΕΝΗ ΚΑΣΔΑ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΛΙΟΝΤΟΣ, ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΑΡΣΕΝΙΟΥ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΛΟΥΡΑΚΗΣ, ΛΙΝΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟS, ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ κ.α …

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΝΟΥ

Κοινωνιολόγος – λογοτέχνης

Ερευνητής  βιωματικής Καλλιτεχνικής έκφρασης.

 "ΙΕΡΑ ΜΑΝΙΑ" 

 ΔΟΚΙΜΙΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

 (Εικαστικός & λογοτεχνικός κόσμος)

  ‘Aν θεωρήσουμε ότι η επιστήμη  είναι η  έκφραση  του πνεύματος,  η  τέχνη και η ποίηση είναι η έκφραση της ψυχής. Η περιγραφή  του  τοπίου  της ψυχής. Η κάθε έκφραση της τέχνης περιγράφει – αναλύει - εισχωρεί  στο τοπίο. Και  όταν λέμε έκφραση  εννοούμε ότι σπάζουμε τον φραγμό. Τον φραγμό που θέτει η λογική, οι νόμοι και μέθοδοι  των επιστημών ,  που  αποβλέπουν  στην κατάκτηση  της  μόρφωσης.  Η  έννοια της  μόρφωσης  όμως σημαίνει να πάρεις μορφή, που σημαίνει ότι πριν δεν είχες. Πιο πριν είσαι άμορφος , δηλαδή  αμόρφωτος.

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΝΟΥ- ΘΕΩΡΙΑ  ΚΑΙ  ΠΡΑΞΗ  - ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ - ΕΝΟΡΑΤΙΚΗ  ΜΕΘΟΔΟΣ - ΦΥΣΙΚΟ-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ   ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ                                                                                                                                                                                                       

Το βιβλίο αυτό  απευθύνεται  σε σπουδαστές Ανωτέρων και  Ανωτάτων σχολών όπως Καλών Τεχνών, Θεάτρου, Μουσικής, Χορού και γενικά εικαστικών  σχολών.Το αντικείμενο του εντάσσεται στα πλαίσια των θεωρητικών μαθημάτων για την  έρευνα και την λειτουργία της Καλλιτεχνικής φόρμας ως κοινό οργανικό στοιχείο σε όλες τις τέχνες, καθώς και  στη  μορφική  αντιστοιχία από το ένα είδος τέχνης στο άλλο (Η βιωματική παιδεία ως μέθοδος εκπαίδευσης ).

ART & CULTURE CENTER FOR ARTISTIC DEVELOPMENT & CULTURE

-Ειδικές σπουδές Εικαστικών τεχνών  «Εικόνα Ήχος-Κίνηση-Λόγος»-

 H   ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΗ  ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ   ΙΔΕΩΝ

« Μέσα στην  ποίηση  η μέθοδος

παίρνει  άλλη διάσταση

Διότι η ποίηση εξ ορισμού  είναι

υπέρβαση  των ορίων

που έχει θέσει η συμβατικότητα

του κόσμου.»

  ‘Aν θεωρήσουμε ότι η επιστήμη  είναι η  έκφραση  του πνεύματος,  η  τέχνη και η ποίηση είναι η έκφραση της ψυχής. Η περιγραφή  του  τοπίου  της ψυχής. Η κάθε έκφραση της τέχνης περιγράφει – αναλύει - εισχωρεί  στο τοπίο. Και  oτον λέμε έκφραση  εννοούμε ότι σπάζουμε τον φραγμό. Τον φραγμό που θέτει η λογική, οι νόμοι και μέθοδοι  των επιστημών ,  που  αποβλέπουν  στην κατάκτηση  της  μόρφωσης.  Η  έννοια της  μόρφωσης  όμως σημαίνει να πάρεις μορφή, που σημαίνει ότι πριν δεν είχες. Πιο πριν εIσαι άμορφος , δηλαδή  αμόρφωτος.  Για να μπορέσει όμως να λειτουργήσει η λογική μαθηματική μέθοδος χρειάζεται η πρώτη  σύνταξη, να βάλεις το ένα  δίπλα στο άλλο. Εκεί είναι που δημιουργείς.

Η ΕΚΦΡΑΣΗ και η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ εκφράζεται ως προσπάθεια από την μεθοδολογία είτε την Άμεσο (ενορατική –φαινομενολογική - Έμμεσο (παραγωγική, επαγωγική ,φυσικές επιστήμες) κ.λπ.     

  

Το αίτημα της διαισθητικής σύλληψης της αρχετυπικής εικόνας εκφράζεται μέσα στις εργασίες  των  πνευματικών ανθρώπων όλων των εποχών.  Από τον χώρο των φυσικό-μαθηματικών επιστημών  έως τους μελετητές των μυστηρίων μέσα από τα ιερατεία που ελέγχουν την  υπεραισθητική  γνώση .

  Ο επαναπροσδιορισμός των όρων  ΘΕΩΡΙΑ  και  ΠΡΑΞΗ  είναι απαραίτητος για να προχωρήσει μια εργασία για την διαισθητική –ενορατική  σύλληψη των εννοιών  και για την αισθητική συγκίνηση που προκαλούν.

ΘΕΩΡΙΑ - ΠΡΑΞΗ : Η θεωρία εκφράζει την αναζήτηση και κατάκτηση της γνώσης, αποβλέπει να συλλάβει την δομή της πραγματικότητας χωρίς να θέλουμε να επέμβουμε, χωρίς να θέλουμε να μεταβάλουμε κάτι. Η πράξη  αντίθετα, είναι ενέργεια  που έχει ως σκοπό να μεταβάλλει την πραγματικότητα, να εξασφαλίσει την ευδαιμονία του ανθρώπινου βίου  μέσω της μεταβολής της πραγματικότητας.

  Στη σύγχρονη όμως επιστημονική σκέψη υπάρχει η τάση ενιαίας θεώρησης του όλου «θεωρητικού» και  «πρακτικού»  φαινομένου, από την σκοπιά της ύπαρξης. Η σύλληψη της «ιδέας» που δεν υπάρχει μέσα στην πραγματικότητα  απαιτεί την μέθεξη και την παρουσία όλων των αισθήσεων και υπέρ-αισθήσεων (Πλάτων) .

Για παράδειγμα, η αισθητική συγκίνηση δεν είναι θεωρητική γνώση ούτε πρακτική ενέργεια, αλλά καθαρό συναίσθημα απαλλαγμένο από κάθε σκοπιμότητα. Γεννιέται από την ελεύθερη αντίδραση και συνήχηση των βασικών δυνάμεων της ύπαρξης.

 Και  ενώ στο βίωμα του ωραίου γίνεται ένα αρμονικό παιχνίδι των πνευματικών δυνάμεων, στο βίωμα του υψηλού εμφανίζεται  η αδυναμία του νου να συλλάβει εποπτικά την ιδέα- φαινόμενο.

 O  σύγχρονος Ιάπωνας  φυσικός  YOKAWA  είπε  χαρακτηριστικά σε μια διάλεξή του στην Αθήνα το 1964:  «Είναι πολύ δύσκολο να πει  κανείς  ποια αξία έχει για έναν  Φυσικό η  συναίσθηση του κάλλους, αλλά μπορεί   κανείς  τουλάχιστον να πει ότι η απλότης της σκέψης μπορεί να  επιτευχθεί μέσω της απλής αφαίρεσης ,  ενώ  η  συναίσθηση  του  κάλλους φαίνεται  να  καθοδηγεί  τον  φυσικό, όταν αυτός βρίσκεται στο μέσο των αφηρημένων μαθηματικών τύπων.

Οι Αρχαίες Ελληνικές μεγαλοφυΐες ήσαν προικισμένες με το είδος  αυτό της συναίσθησης του κάλλους, η οποία χρειάζεται σήμερα στους φυσικούς.» 

   Εδώ ο Yukawa εκφράζει το αίτημα της διαισθητικής σύλληψης της αρχετυπικής εικόνας, αναφερόμενος πχ στη δομή του σύμπαντος, ή στην τελική δομή της ύλης, που είναι το κύριο  πρόβλημα της σύγχρονης φυσικής.

  Συγγενή τρόπο για την αισθητική σύλληψη των πρώτων ιδεών εκφράζει και ο W. HEISENBERG, ένας μεγάλος σύγχρονος φυσικός. Το ενδιαφέρον είναι ότι ανακαλεί, μεταξύ άλλων, την Πλατωνική θεωρία, την Πλατωνική  μέθοδο του  ΘΕΑΣΘΑΙ,  την ειδική σημασία της ενόρασης, της γνώσης ως άμεση αποκάλυψη,  όπως ανέφερε ο Πλάτωνας,  για τα αρχέτυπα που συλλαμβάνει ο Ποιητής με τον λόγο του. Η  σκέψη του  W. HEISENBERG  αναφερόμενη  στο πρόβλημα «εποπτεία ή αφαίρεση» της σύγχρονης φυσικής, ή αλλιώς  στο πρόβλημα της «γλώσσας» της έκφρασης είναι η εξής: «εφόσον δεν μπορούν τα μαθηματικά να συλλάβουν το  ‘ΕΝ’  κατά τρόπο ικανοποιηθέντα την εποπτική ανάγκη του ανθρώπινου πνεύματος, τότε όπως έπραξε ο Πλάτων, αναγκαία είναι η γλώσσα των ποιητών η οποία συνδέεται ‘μέσα στο νου με  αρχέτυπα’. Και από αυτής της απόψεως η γλώσσα των Ποιητών είναι περισσότερο ενδιαφέρουσα από όσο είναι η γλώσσα των επιστημόνων. Γιατί η γλώσσα των Ποιητών συλλαμβάνει και εκφράζει κατά τρόπο άμεσο την ουσία των όντων –τα αρχέτυπα – την «δομή» που συγκροτεί  την ύλη και τον κόσμο»

  Οι γενικές  αυτές απόψεις των μεγάλων αυτών φυσικών είναι χαρακτηριστικές γιατί εκφράζουν τις δυσχέρειες της σύγχρονης μεθοδολογίας αλλά και το  αδιέξοδο  που δημιουργείται  σήμερα  μέσα από την στείρα τεχνοκρατούμενη  επιστημονική σκέψη  που είναι ταγμένη στην  οικονομία  και στην πρακτική  του καταναλωτισμού. Η κλασική λογική των εννοιών δεν είναι σε θέση μετά το 1920 περίπου να καλύψει τις αξιώσεις τις οποίες θέτουν οι φυσικοί και μαθηματικοί  για να  αντιμετωπίσουν τα νέα επιστημονικά συστήματα ανάπτυξης.

  Δεν είναι  τυχαία λοιπόν, η αναζήτηση στη διαισθητική σύλληψη των πρώτων αρχών από τους μεγάλους των τελευταίων δεκαετηρίδων (Θεωρία του  EINSTEIN θεωρία των Κβάντα, ατομική πυρηνική φυσική, αρχή της Απροσδιοριστίας του   W. HAISENBERG, θεωρία κυμάνσεων – σωματιδίων κ.λπ. ). Ο  NILS  BOHR  και  PLANK  (θεωρία των ΚΒΑΝΤΑ)  έψαχναν  σημειακές δυνατότητες έκφρασης μέσα και από άλλες μορφές  σκέψης και μεθόδου.

 Κάποιοι λένε ότι η μεγαλύτερη ήττα του  ανθρώπου του 20ου  αιώνα  είναι πως επέλεξε να αντλεί την ευτυχία από την άνεση της σκέψης «ΠΡOΚΑΤ»  αποφεύγοντας όσο περισσότερο μπορεί την κλασική σκέψη, την  ενόραση  που φυσικά  θέλει  το κυνήγι  της «ΙΕΡΑΣ  ΜΑΝΙΑΣ», όπως ονόμαζε ο Σωκράτης  την μανία της έκφρασης. Γιατί έκφραση σημαίνει σπάζω τον φραγμό και βγαίνω έξω. Αυτό το σπάσιμο θέλει δύναμη, μάχη  με τις έννοιες, με τον εαυτό, με την ίδια την ποίηση.

ΛΟΓΟΣ –ΕΙΚΟΝΑ-ΜΟΥΣΙΚΗ

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΩΣ  ΕΝΟΤΗΤΑ  ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ.

«Τα περισσότερα από όσα μας συμβαίνουν» , έλεγε ο RILKE , “δε μπορούμε να τα εκφράσουμε , ξετυλίγονται  μέσα σε μια σφαίρα  που ποτέ καμιά λέξη δεν την καταπάτησε. Κι από όλα πιο αδύνατο είναι να εκφράσουμε τα έργα της τέχνης, τις μυστηριακές αυτές υπάρξεις , που  η ζωή τους δε γνωρίζει τέλος, καθώς, καθώς πορεύεται πλάι στη δική μας, την πρόσκαιρη ζωή». Ξεκινώντας από μια τέτοια διαπίστωση θα ήταν ίσως προτιμότερο να συμφωνήσουμε από την αρχή , πως όλοι ξέρουμε τι είναι τέχνη, παρά να επιχειρήσουμε να την κλείσουμε στον αναπόφευκτα ασφυκτικό χώρο ενός ορισμού. Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνούμε πως ο άνθρωπος έδωσε έργα τέχνης προτού μπορέσει να μιλήσει για αυτά. Η διαπίστωση του  Schopenhauer  πως « όλες οι τέχνες τείνουν προς την κατάσταση της μουσικής» αποκαλύπτει τις τρείς πραγματικότητες , δημιουργημένες αποκλειστικά από τον άνθρωπο, που με την βαθιά εσωτερική τους σχέση αντανακλούν την αδιάσπαστη ενότητα  της ψυχικής και πνευματικής ζωής.  Τον λόγο, την εικόνα και τη μουσική.

Ο κινέζος  Kuo His , από τον ενδέκατο αιώνα , διαπιστώνει αντίστοιχα,  ότι  «το ποίημα είναι μια ζωγραφική χωρίς φόρμες και η ζωγραφική είναι ένα ποίημα με φόρμες». Μέσα από αυτόν τον διάλογο που ανοίγει ο καλλιτέχνης , άλλοτε αντιπαραθέτοντας και άλλοτε βυθίζοντας  το εγώ του στις πραγματικότητες αποκαλύπτει τα μορφικά στοιχεία και τις σχέσεις με ότι τον περιβάλλει. Αυτή η εσωτερική αναγκαιότητα οδήγησε και τον ΚΑΝΤΙΝΣΚΥ στην διατύπωση ενός νέου εικαστικού κώδικα .Περιληπτικά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του κώδικα αυτού , μέσα από την κατάταξη των χρωμάτων στη νέα αρμονία του αφηρημένου πίνακα, αποτελεί και ένα ποίημα που ξετυλίγει την γοητεία της ενότητας των  εκφραστικών μέσων. 

Η θέρμη των χρωμάτων τα οδηγεί προς το κίτρινο και η ψυχρότητά τους προς το γαλάζιο. Το ανοικτό και το σκούρο , το μίγμα λευκού και μαύρου αυξάνει  αισθητά την φυγόκεντρο ενέργεια του κίτρινου και την κεντρομόλο τάση του γαλάζιου. Το τονισμένο κίτρινο είναι επιθετικό και διαπεραστικό σαν τον ήχο μιας σάλπιγγας, είναι το τυπικό γήινο χρώμα ενώ το γαλάζιο είναι το τυπικό ουράνιο χρώμα. Το γαλάζιο ασκεί μια κατευναστική ενέργεια  (σήμερα και πρακτικά χρησιμοποιείται ως βοηθητικό θεραπευτικό μέσο από την ψυχολογία) και όσο  περισσότερο σκουραίνει τόσο μοιάζει με τους ήχους του φλάουτου, του βιολοντσέλου , κόντρα μπάσο και οργάνου. Στο πράσινο χρώμα , μίγμα κίτρινου και γαλάζιου, οι κινήσεις ουδετεροποιούνται. Το πράσινο είναι παθητικό , ικανοποιημένο με τον εαυτό του και συμπεριφέρεται στα άλλα χρώματα  σαν τον αστό στην ανθρώπινη κοινωνία.

Το λευκό είναι το σύμβολο ενός κόσμου που ανυψώνεται πάνω από εμάς , είναι το μηδέν που προηγείται μιας νέας αρχής. Το μαύρο όμως είναι μια σιωπή χωρίς μέλλον και ελπίδα , είναι το χρώμα ενός μουσικού φινάλε. Το κόκκινο είναι μια δύναμη  που συνειδητοποίησε το στόχο της. Είναι ένα χρώμα με πολλούς βαθμούς και επομένως με πολλές ψυχολογικές και συμβολικές συνέπειες. Το κόκκινο  κιννάβαρι είναι το χρώμα του πάθους κι έχει ένα ήχο από τρομπόνι. Το φωτεινό κόκκινο έχει τον ήχο του βιολιού και εκφράζει την ευθυμία. Το πορτοκαλί κόκκινο έχει τον ήχο της καμπάνας που χτυπάει εσπερινό. Το βιολέ ηχεί σαν αγγλικό κόρνο.

Όπως στην παραδοσιακή θεωρία των χρωμάτων , που στηρίζεται  στην οπτική του Newton, το κόκκινο, το πράσινο, το πορτοκαλί και ο μενεξεδί είναι συμπληρωματικά χρώματα. Στην αριστερή και την δεξιά άκρη της χρωματικής κλίμακας βρίσκονται το λευκό και το μαύρο , οι δύο αυτές χρωματικές εκδηλώσεις  της «γαλήνης» . Της γαλήνης πριν από την γέννηση και της γαλήνης του τέλους-θανάτου.

Με το συνδυασμό ανάμεσα στο χρώμα και το σχήμα, σύμφωνα με τον καινούργιο κώδικα, δημιουργείται η καινούργια αρμονία του αφηρημένου πίνακα. Η εικόνα αυτή αποκλείει το αντικείμενο  και την Τρίτη διάσταση, αλλά δεν αποκλείει το χώρο. Ο χώρος  για τον ΚΑΝΤΙΝΣΚΥ μπορεί να  εκφραστεί τόσο με το χρώμα , το οποίο δύναται να  «προχωρεί»   ή να «βαθαίνει» ,  όσο και με το σχήμα, έτσι ώστε να μετατρέπεται σε ένα «ον που κυματίζει στον αέρα»

Oι όμορφες λέξεις στη ποίηση, το έντονο χρώμα στη ζωγραφική,  το ύφος  και η ένταση στη μουσική αποτελούν αισθητά σύμβολα   «στολίσματος»  που προκαλούν μια ιδιότυπη συγκίνηση.  Αλλά ο στολισμός , διακρίνεται και αυτός σε πολλές εντάσεις. Από τάση αποχωρισμού από τον πραγματικό κόσμο (πχ ψυχεδέλεια) έως την επίδειξη που θέλει να προκαλέσει γοητεία στο κοινό. 

Ο ΚΑΝΤ έλεγε  ότι ένας άνθρωπος στην ερημιά δε θα στολιζόταν ποτέ, ούτε θα στόλιζε την καλύβα του. Υπάρχει όμως και η αντίθετη θέση , που αναφέρεται στην εσωτερική αισθητική συγκίνηση ως καθρέπτη της  αναγκαιότητας για δημιουργία του ανθρώπου.  Το ωραίο έτσι δεν αποτελεί απλά προνόμιο της τέχνης ως κοινωνικό γεγονός αλλά και της  εσωτερικής βίωσης ως γεγονός καθημερινό της ζωής. Οι τρείς πραγματικότητες –δημιουργίες του ανθρώπου-  γίνονται υπερατομικές ως ιδέες για την εξέλιξη του πολιτισμού.

Ο Palladio δεν απέλειψε τον Ικτίνο . ούτε ο Shakespeare  τους αρχαίους τραγωδούς της Ελλάδας. Αντίθετα το κοινό πνεύμα της τέχνης , είναι ατό που ονειρεύτηκε ο Πλάτων ως το Ωραίο , που παρακινεί με όλες τις μορφές του,  τον άνθρωπο να βιώσει κάποτε μια πολιτεία μικρών θεών  επί  γης.

  

ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Ο Μάριο Ντε Μικέλι,  έχει συγκεντρώσει τα γραπτά του Πικάσο, ποιήματα και θεατρικά που έχουν γραφτεί από το 1935 έως περίπου το 1943 και πολλά ερμηνεύτηκαν από τους Καμύ, Σάτρ, Σιμόν Ντε Μπουβουάρ. Το άλλο πρόσωπο του ζωγράφου είναι γεμάτο από πολύχρωμες εικόνες, δηκτική ευφυολογία, επιγραμματική ή αστραπιαία και κοφτή κριτική διαίσθηση χωρίς προκατάληψη , εύθυμη διάθεση  και φυσικά είναι ένα αναπάντεχο παράδοξο.

 Δεν είναι τυχαίο ότι χαρακτηρίζει την ζωγραφική  σαν μέσο έκφρασης, το πρώτο που του έπεσε στα χέρια και που ίσως θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο.  Η ζωντάνια κι ο οίστρος κι η βαθιά φλέβα της έμπνευσης φαίνονται και στις κινήσεις , στα λόγια και τις αποφάσεις του, με τρομερό μαγνητισμό.  Χαρακτηριστικό του τρόπου γραφής του ήταν ο χωρισμός των στίχων ή των φράσεων με γραμμές μακριές ή κοντές , ανάλογα με την παύση που έπρεπε να γίνει στην ανάγνωση.

 Η πίστη στην υπερρεαλιστική μέθοδο της αυτόματης γραφής του Απολλιναίρ (μεγάλος φίλος των κυβιστών) ήταν μια μεγάλη αντίθεση με την άρνησή  της ύπαρξης της στη ζωγραφική του.

Ο αυτοματισμός δεν γεννιέται έτσι ξαφνικά. Η μηχανικότητα , έχει ουσιαστικά βαθιές ψυχολογικές ρίζες που, έστω και αυτόματα δίνουν παλμό, αλήθειες  και συνδέει τα σύμβολα και το χρώμα με το σφυγμό της ίδιας της ύπαρξης.  Το ‘φόντο’ που γεννιέται το αυτόματο κείμενο έχει τρομαχτική σημασία , γιατί δίνει τον πολύτιμο χαρακτήρα της αποκάλυψης. 

Αν ακολουθώντας την υπερρεαλιστική μέθοδο , γράφετε θλιβερές ανοησίες, αυτές θα μείνουν θλιβερές ανοησίες. (έγραφε ο φίλος του Αραγκόν το 1928 )  Ο Μπρετόν μιλώντας για τις εικόνες της Πικασικής ποίησης , λέει « τίποτε δε θα ήταν πιο λαθεμένο και πιο ξένο στο συγγραφέα τους, από το να σκεφτούμε πως επειδή είναι ποιητικές εικόνες δεν έχουν αφετηρία την ίδια την πραγματικότητα».

Χαρακτηριστικά αναφέρει τα στοιχεία της «πραγματικότητας» που προκάλεσαν τις εικόνες του:

Στο σάβανο του τυλιγμένος ο καπνός

Πλάι σε δύο ροζ μπαντερίλιες

Κουλουριάζει αφηρημένα του σχέδια

Πάνω στο κουφάρι του αλόγου

Και στην εστία του ματιού του

Γράφει στις στάχτες

Την τελευταία του θέληση.

Το ποίημα αυτό , όπωε εξηγεί ο Μπρετόν , γεννήθηκε απτήν εικόνα ενός αναμμένου τσιγάρου αφημένου στο σταχτοδοχείο, που μάλλον παρασταίνει ένα κεφάλι αλόγου.

«ανάψτε όλα τα φανάρια.

Ξαπολήστε μ΄όλη σας τη δύναμη τα περιστέρια

ενάντια στις σφαίρες

και διπλωμανταλώστε τα σπίτια

που γκρέμισαν οι μπόμπες»

η τελευταία φράση του Ποδαρά.  

ΓΕΝΕΘΛΙΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ

Πλανήτης ηλικίας  ριγμένος στους γυμνούς ώμους του πράσινου σιταριού που ριγεί στα πλυμένα σεντόνια συμφωνική ορχήστρα των σπαραγμένων κρεάτων που κρέμονται στ ανθισμένα δένδρα  του τοίχου στο χρώμα της ώχρας που χτυπάει τα μεγάλα φτερά του πράσινου μήλου κι άσπρο της μολόχας που σπάνε το ράμφος στ αρχιτεκτονικά τζάμια του λίπους πηγμένου στα κύματα των μύρων της γης της μουσικής και των πουλιών πανέρι γεμάτο ψώνια τριγυρισμένο αναρριχητικά τριαντάφυλλα κεντημένα από σμήνη  μελισσών στα λυτά μαλλιά του τοπίου που ξαπλώνει στο ήλιο , τα τέσσερα πόδια του βουνού από ρύζι των βράχων πάνω σε πέτρες βουλιαγμένες στη λάσπη του ουρανού ως τον αστράγαλο – η μετέωρη γλώσσα του άροτρου δεμένου στα καματερά που ιδρώνουν η σφραγίδα απτό βάρος της τελειωμένης προσπάθειας στο κέντρο της ανθοδέσμης πιασμένης από ανατριχιασμένο δέρμα των ματιών τους στυλωμένων από ψηλά στο ρούχο με τις τσακισμένες πτυχές , τα σχισίματα , η φθορά του υφάσματος  σκεπασμένου λεκέδες τα χίλια κι ένα ξεσκίσματα η βρώμα του, οι ψείρες κι οι χρυσωμένες πέτρινες αψίδες που φουντώνουν την ουρά και τα κλειστά παράθυρα πέρα μακριά σε σπίτια ένα με την άμμο ως τα δένδρα του δάσους και τα χασμουρητά της άσπρης πένας που πέταξε από το ποτήρι του νερού με το κεφάλι ψηλά τα μεγάλα αναμμένα κεριά στις μεγάλες βάρκες που πλαγιάζουν στο χείλος των πηγαδιών κι αφουγκράζονται το άρωμα της βροχής που φυσάει στη φλογέρα τα δάχτυλα της πράσινης ελιάς.

Ο κύριος Θανάσης Πάνου διακρίθηκε ως μέλος της ερευνητικής πειραματικής ομάδας:

ΑRT & CULTURE CENTER  FOR ARTISTIC DEVELOPMENT AND EDUCATION

στα θέματα της τέχνης και ιδιαίτερα σε αυτά   που αφορούν στην εικόνα και τον ήχο. Ως δημιουργικό μέλος πλούτισε με τις εμπειρίες  και τις γόνιμες επεμβάσεις του την πειραματική ομάδα στην οποία συμμετείχε  Κατόπιν της ολοκλήρωσης των σπουδών του , στη συνέχεια της επαγγελματικής του εργασίας ως επιστημονικός συνεργάτης στο μάθημα  της Συγκριτικής Γνωσιολογίας (εικαστικός και λογοτεχνικός κόσμος)  πραγματοποίησε ένα εντυπωσιακό συγκερασμό   των γνώσεων που είχε αποκτήσει στο Κέντρο Πολιτιστικών-Καλλιτεχνικών Δραστηριοτήτων     και Παιδείας Τεχνών με δικές του ιδέες στο ειδικό αυτό αντικείμενο,  προτείνοντας σε αυτόν τον τομέα ένα νέο εξαίρετο μαθησιακό εργαλείο.

Ο κύριος Θανάσης Πάνου  σήμερα είναι ένας πολύτιμος φίλος  και συνεργάτης του Κέντρου: Πολιτιστικών Καλλιτεχνικών Δραστηριοτήτων  και Παιδείας  Τεχνών  «ΚΑΛΑΜΙΩΤΟΥ 10».

ΧΑΡΑ ΤΖΑΝΝΗ - ΓΚΙΝΝΕΡΟΥΠ  - ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ – ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ